De Nederlandse Vlag

• Geplaatst op 7 Juli 2017
• Geplaatst in de nederlandse vlag, vlagprotocol
• 0

De Nederlandse vlag kent een lange geschiedenis. De kleuren zijn bewust gekozen. Nederland kent geen wettelijke regels voor het gebruik van de Nederlandse vlag. Voor rijksgebouwen kent de vlaginstructie twee categorieën: beperkt en uitgebreid vlaggen. Nederland kent 10 vaste vlagdata.

De Nederlandse vlag: wat is de betekenis van het rood, wit en blauw

De nationale vlag wordt vaak gezien als een symbool van verbondenheid. Bovendien is het een symbool waar veel burgers van een land een bepaalde mate van trots aan ontlenen. Dat geldt ook voor onze eigen nationale driekleur, die bijvoorbeeld op Koningsdag, Bevrijdingsdag of tijdens het WK voetbal een prominente plek inneemt in het straatbeeld. Maar wat is eigenlijk de betekenis en herkomst van het alom bekende rood, wit en blauw? En hoe zit het met de officiële kleurbenamingen en de symbolische betekenis van de kleuren? In dit artikel leggen we het uit.

Officiële kleurbenamingen Nederlandse vlag

Wij gebruiken bij voorkeur de termen rood, wit en blauw voor het omschrijven van onze vlag. Maar de vlaginstructie van het ministerie van Algemene Zaken hanteert al sinds de Tweede Wereldoorlog de wat deftiger klinkende en nader gespecificeerde kleurbenamingen ‘helder vermiljoen’, ‘helder wit’ en ‘kobaltblauw’. Zo staat onze nationale vlag ook geregistreerd in de officiële boeken.

Herkomst van de kleuren

Maar waarom rood, wit en blauw? Ligt oranje gezien het koningshuis en de kleuren van onze nationale sportteams niet veel meer voor de hand? Over de herkomstgeschiedenis van de kleuren in de Nederlandse vlag zijn niet alle geschiedkronieken het eens. De meest gehoorde uitleg is dat de drie kleuren de toenmalige bevolkingsopbouw weerspiegelden. Rood staat volgens die uitleg voor het volk, wit voor de kerk en blauw voor de adel. Die bewering lijkt wel hout te snijden, want er zijn meer landen (Frankrijk, Groot-Brittannië, Kroatië, de VS en Paraguay om er maar een paar te noemen) waar die symboliek blijkbaar aansprak en heeft geleid tot het gebruik van dezelfde drie kleuren. Andere historici denken dat de Nederlandse vlag een vroegere oorsprong (circa 1400) heeft. De kleuren zouden volgens hen voortkomen uit het toenmalige wapen van de graven van Holland. Dit symbool was een combinatie van het Beierse wapen en dat van het graafschap Holland. Een meer anekdotische uitleg brengt de Nederlandse drapeau in verband met de kleuren van de jachthoorn op het wapen van vader des vaderlands Willem van Oranje.

Oranje in plaats van rood?

In de zestiende eeuw was het rood in de Nederlandse vlag vaak nog oranje. De driekleur stond toen bekend als de prinsenvlag. Dit was natuurlijk een verwijzing naar Willem van Oranje, die ten tijde van de Nederlandse Opstand de geuzen aanvoerde in de strijd tegen de Spaanse overheerser. In de literatuur duiken verschillende redenen op voor de uiteindelijke overgang naar rood: Het maken van rode banen stof was goedkoper en gemakkelijker. Voor oranje moest men terugvallen op kleurstoffen uit niet altijd algemeen beschikbare planten als meekrap en wouw. De kleur rood valt meer op en is beter zichtbaar. Dit schijnt vooral belangrijk te zijn geweest in de scheepvaart, al sinds mensenheugenis een belangrijke pijler van de Nederlandse economie. Het afzweren van oranje was een protest tegen het koningshuis. In 1663 verdrong de statenvlag, het moderne rood-wit-blauw dus, de prinsenvlag als nationale driekleur.

Oranje terug?

Toch zijn er momenten in de geschiedenis geweest waarop het oranje bijna weer was teruggekeerd in de Nederlandse vlag. De prinsgezinden pleitten hier in de 18de eeuw sterk voor, maar hebben uiteindelijk hun zin niet gekregen. Ook de NSB was een warm voorstander van de comeback van het oranje in de nationale driekleur, met name omdat dit de ‘nationalistische gevoelens’ in het land zou aanwakkeren. Maar in 1937 liet koningin Wilhelmina per koninklijk besluit weten dat rood, wit en blauw toch echt de officiële kleuren van de vlag van het Koninkrijk der Nederlanden zijn. De verbondenheid met het koningshuis wordt tegenwoordig subtiel uitgebeeld door de oranje wimpel van de Nederlandse vlag.

Het vlaggenprotocol

Een belangrijk onderdeel van de omgang met de vaandel der natie is natuurlijk het vlaggenprotocol. Nederland kent geen wettelijke regels voor het gebruik van de Nederlandse vlag door particulieren, bedrijven of non-profitorganisaties. U mag haar dus altijd uithangen zonder strafbaar te zijn. Wel zo handig bij een feestelijke gebeurtenis zoals het slagen voor een examen. Een vlag mag wel nooit de grond raken of een belemmering vormen voor het verkeer en voetgangers.

Vlaggen op rijksgebouwen

Om te bepalen wanneer de vlag moet worden uitgehangen op rijksgebouwen, is een speciale vlaginstructie opgesteld. De minister-president is hier verantwoordelijk voor. Ook lagere overheden als provincies, gemeenten en waterschappen worden geacht die instructies te volgen. De vlaginstructie kent twee categorieën: beperkt en uitgebreid vlaggen. In het tweede geval wordt de vlag uitgehangen bij alle gebouwen van de rijksoverheid. In het eerste geval wordt alleen gevlagd bij een beperkt aantal overheidsgebouwen, te weten: De Eerste en Tweede Kamer Hoofdgebouwen van ministeries De Raad van State De Algemene Rekenkamer De Nationale Ombudsman Het Kabinet van de Koning De Hoge Raad der Nederlanden

Vaste vlagdata

Maar wat zijn nu de officiële dagen waarop in Nederland wordt gevlagd? Een overzicht:

• Verjaardag van prinses Beatrix (31 januari): beperkt
• Koningsdag (27 april): uitgebreid
• Dodenherdenking (4 mei): uitgebreid, vlag halfstok van 18.00 uur tot zonsondergang
• Bevrijdingsdag (5 mei): uitgebreid
• Verjaardag koningin Máxima (17 mei):beperkt
• Veteranendag (laatste zaterdag van juni): uitgebreid
• Formeel einde Tweede Wereldoorlog (15 augustus): uitgebreid
• Prinsjesdag (derde dinsdag van september): uitgebreid, alleen in Den Haag
• Verjaardag prinses Catharina-Amalia (7 december): beperkt
• Koninkrijksdag (15 december): beperkt

Valt de datum van een van de bovengenoemde evenementen op een zondag of christelijke feestdag? Dan wordt een dag later gevlagd en gevierd. Een uitzondering geldt voor Koningsdag. Wanneer de verjaardag van koning Willem-Alexander op een zondag valt, wordt de viering juist een dag eerder gehouden. Wilt u ook de Nederlandse vlag uithangen voor een speciale gelegenheid? Bij Vlaggenmastshop.nl kunt u uiteraard ook terecht voor de Nederlandse driekleur!